By Hassan Raza
Terrorism is now been an identity of Pakistan. In Pakistan Media, daily we use to listen and watch the news of terrorism, Killings of Minorities, Attacks on religious places, rumors to change the religion of Hindus and Christians forcefully.
But, you will be glad to hear that something interesting happens in Pakistan’s province Sindh, in a small city of District Tharparkar. Something happens that doesn’t happen anywhere else. Mithi is a small city where Muslims are in minority. From the time of Independence of Pakistan, Hindus and Muslims are living happily and peacefully together with no such discrimination.
In November 2014, I was selected for the fellowship program in United States. There was one Sindhi within my Batch, who gave his introduction following way;
“I am Sindhi Hindu, but I’ve spent my whole time with Muslims and that is the reason, I use to take fasts for the whole month of Ramadan. When Muharram comes, we use to be a part of Procession with Muslims, because Sufi’ism gives us this lesson.
I was surprised to listen about that Hindu, taking fasts and participating in processions of Muharram. Is it really true?
This year in the month of February, I went to effected areas of Tharparkar for relief efforts. After 20 hours tiring travel through train and road, we reached at Mithi and I saw something like, which I never expected to see within any area of of Pakistan. Mithi is sweet similarly to its name. Almost 80% of its population is Hindu. This is a place where Muslims take cares of religious aspects of Hindus, they don’t slaughter cow and Hindus participate in the processions of Muharram and they do not observe any marriage or other celebrations during this month. Not only this, Mithi’s Hindus observe fasts during the month of Ramadan. They also, keep their food business shutters closed during the fasting times. Both use to distribute sweets on Eids and Diwali’s. In Mithi there is only 2% Crime rate while one can never observe any kind of religious fights.
While talking to locals in Mithi, I came to know that in the Month of Muharram, Hindu Scholars use to arrange Majalis, which we’ve not seen in anywhere in Pakistan and as my friend told me in United States, I listened the stories of Muharram. They support to the Processions of Muharram and take the ownership of these processions. A place where Muslims are only 20%, is much surprising.
One Local Muslim told that Muslims and Hindus are living together here from years but no such incident have been reported till today between two religions. While Hindus are busy in the prayers in Mandirs, Muslims don’t give Azaans on Loud Speakers and Mandir Bells are not been used during Muslims Prayers. No one eats while Ramadan openly and whole village used to participate in Holly Celebrations. I’ve heard a lot about religious racism in Sindh, but viewing this by our own eyes is something different experience.
Brotherhood which has been seen in Mithi, is a best religious and sufi’ism brotherhood example.
If you think that Pakistan is a land of only Bomb Blasts, Burning the Temples, Talibanisation, Murders of Minorities and forcefully change of religion, than I must say that you should visit Mithi once in your life. Mithi gives value to religious aspects. Different religious racism in the country never disturbed the peace and harmony of Mithi’s brotherhood till today. Everyone lives together happily. They use to work, drink and eat together as they believe that this is a part of their culture.
مٺي: جتي هندو روزا رکندا آهن ۽ مسلمان ڳئون ذبح نه ڪندا آهن
حسن رضا
دهشتگردي هاڻي پاڪستان جي شناخت بڻجي چڪي آهي. مقامي ۽ عالمي نيوز چينل تي اسان روزانو انتها پسندن جي هٿان اقليتين جي قتل، ۽ امام بارگاهن تي حملا، هندن ۽ عيسائين جي زبردستي مذهب تبديلي جون خبرون ٻڌندا آهيون.
پر مونکي اميد آهي ته توهان کي اهو ٻڌي ڪري خوشي ٿيندي ته صوبي سنده جي ضلعي ٿرپارڪر جي هڪ ننڍي شهر ۾ اهڙو ڪجھ ٿيندو آهي جيڪو ٻيو ڪٿي به نه ٿيندو آهي. مٺي اهڙن علائقن ۾ آهي جتي مسلمان اڪثريت ۾ نه آهن. هڪ وڏي ريگستاني جٿي خاموش ۽ پرسڪون حصي ۾ هندو ۽ مسلمان آزادئ کان وٺي اڄ تائين محبت ۽ پيار سان رهي رهيا آهن.
نومبر 2014 ۾ مونکي امريڪا ۾ ٽن هفتن لاءِ هڪ فيلوشپ پروگرام لاءِ منتخب ڪيو ويو هيو. اتي منهنجي بيچ ۾ هڪ سنده جو شخص به هيو. هن پنهنجو تعارف هن ريت ڪرايو؛
’مان هڪ سندهي هندو آهيان، پر پنهنجي پوري زندگي مسلمانن سان گذاري آهي، تنهنڪري مان رمضان ۾ انهن سان گڏ روزا رکندو آهيان. جڏهن محرم جو مهينو ايندو آهي ته اسان هندو محرم جو جلوس ڪڍندا آهيون ڇاڪاڻ ته صوفي ازم اسان کي اهو هي سيکاريو آهي.،
هڪ هندو جو رمضان ۾ روزا رکڻ يا محرم ۾ جلوس ڪڍڻ جو ٻڌي ڪري حيران ٿي ويس. ڇا واقعي اهو سچ آهي؟
منهنجو وري هن سال فيبروري ۾ ٿرپارڪر جي ڏڪر واري علائقن ۾ ريليف جي ڪم جي سلسلي ۾ وڃڻ ٿيو. ٽرين ۽ روڊ جي ذريعي 20 ڪلاڪن جي ٿڪايل سفر کانپوءِ اسان مٺي پهتا سي ۽ اتي مان اهو ڏٺو جيڪو مان پاڪستان جي ڪنهن به علائقي ۾ ڏسڻ جي توقع نه ڪئي هئي. مٺي بلڪل پنهنجي نالي وانگر مٺو آهي. هتان جي تقريبن 80 فيصد آبادي هندو آهي. هي اهڙو علائقو آهي جٿي مسلمان هندن جي مذهبي جذباتن جو خيال رکندا آهن، ڳئون ذبح نه ڪندا آهن ۽ هندو محرم مهيني جي تقدس جو خيال رکندي ڪا به شادي يا خوشي جي تقريب نه رکندا آهن. نه صرف اهو پر مٺهي جا هندو رمضان مهيني ۾ کائڻ پيئڻ جي شين وڪرو ڪندي نظر نه ايندا آهن. ۽ ٻئي عيد ۽ ديوالي تي مٺائيون تقسيم ڪندا آهن. مٺي ۾ جرائم جي شرح 2 فيصد آهي ۽ ڪڏهن به ڪنهن مذهبي جيهڙا نه ڏٺا آهن
مٺي جي مقامي ماڻهن سان ڳالهائيندي مون کي خبر پئي ته ھتي محرم ۾ ھندو ذاڪر مجلسون پڙھندا آھن. جيڪو پاڪستان ۾ ٻيو ڪٿي به ائين ناھي ٿيندو ۽ جيئن ته مونکي آمريڪا ۾ منهنجي دوست ٻڌايو ھيو، مان ھندن کان محرم جون ڪھاڻيون ٻڌيون. جيئن ته اھي جلوس جي مجموعي کي مدد به ڪندا آھن ۽ جلوسن جي نمائندگي به ڪندا آھن. هڪ اھڙو شهر جٿي مسلمان 20 سيڪڙو ھجن اتي اها حيران ڪن ڳالھ آهي.
.
ٿر جي هڪ مسلمان مونکي ٻڌايو ته ان جي ڳوٺ ۾ مسلمان ۽ هندو سالن کان گڏ رهي رهيا آهن پر ان جي باوجود ڪو به مذهبي واقعو پيش نه آيو آهي. جڏهن هندو پنهنجي مندر ۾ عبادت ۾ مصروف هجن ته لائوڊ اسپيڪر ۾ آذان نه ڏني ويندي آهي ۽ جڏهن نماز جو وقت ٿئي ته مندر جي گهنٽي نه وڃائي ويندي آهي. ڪوئي به رمضان ۾ سرعام نه کائيندو آهي ۽ ڳوٺ جو هر ماڻهو هولي ۾ شريڪ ٿيندو آهي. مان سنڌ ۾ مذهبي واريت جون گهڻيون هي ڳالهيون ٻڌيون هيون پر اهو سب ڪجھ پنهنجي پاڻ سان ڏسڻ هڪ زبردست تجربو هيو. مٺيءَ ۾ جيڪو مسلمان ۽ هندن جي وچ ۾ جيڪو ڀائيچارو آهي اهو سنڌ جو صوفي ڪلچر ۽ مذهبي رواداري جو بهترين نمونو آهي.
اگر توهان اهو سمجهو ٿا ته پاڪستان جو مطلب صرف ڌماڪا، مندرن کي باھ ڏيڻ، طالبانائيزيشن، اقليتن جو قتل ۽ زبردستي مذهب تبديل ڪرڻ ته مان چوڻ چاهيندس ته توهان هڪ ڀيرو مٺي ضرور وڃو. مٺي مذهبي رواداري کي نئي معني ڏي ٿو. باقي ٻين جڳهين تي جيڪا به مذهبي ڇڪتاڻ آهي ان مٺي ۾ مسلم هندو ڀائيچاري کي ڪو به نقصان نه پهچايو آهي. هتي هي سڀ ماڻهو گڏ رهندا آهن، کائيندا پيئندا آهن ۽ ڪم ڪندا آهن ڇو جو انهن جي مطابق هي انهن جي ڪلچر جو حصو آهي.
